Thành phố Hồ Chí Minh hiện là địa phương có chỉ số già hóa dẫn đầu cả nước với hơn 1.3 triệu người dân có độ tuổi trên 60. Luật Người cao tuổi nước ta quy định người từ đủ 60 tuổi trở lên được xem là người cao tuổi. Đây là một giai đoạn tự nhiên của cuộc đời, mang lại nhiều thay đổi trong cơ thể, trong đó có sự suy giảm chức năng của hệ cơ xương khớp. Ở giai đoạn này, hệ cơ xương khớp phải đối mặt với nhiều thách thức, dễ bị tổn thương và mắc các bệnh lý liên quan.
Theo thời gian, hệ cơ xương khớp của người cao tuổi trải qua nhiều thay đổi đáng kể: khối lượng và sức mạnh cơ bắp giảm; chuyển động của khớp trở nên kém linh hoạt, lượng dịch khớp bôi trơn cũng giảm, dẫn đến khô khớp và khó khăn trong vận động, gây đau nhức và cứng khớp; mật độ xương giảm, xương trở nên xốp hơn, yếu hơn, làm tăng nguy cơ loãng xương và các hậu quả nghiêm trọng như gãy xương (đặc biệt gãy cổ xương đùi). Sự suy giảm nội tiết trong giai đoạn mãn kinh ở phụ nữ cũng ảnh hưởng đến sự hấp thu canxi. Người cao tuổi khó thực hiện những hoạt động phức tạp, một tác động bên ngoài nhỏ cũng có thể gây tổn thương lớn về cơ xương khớp.
1. Các bệnh thường gặp liên quan đến cơ xương khớp
- Các bệnh thường gặp ở người cao tuổi: thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm, loãng xương, viêm khớp…
- Các vấn đề về cơ xương khớp có thể gây ra đau đớn, hạn chế trong các hoạt động hàng ngày, dẫn đến sự phụ thuộc vào người khác và giảm sút sự tự tin.
2. Phòng ngừa và chăm sóc cơ xương khớp đúng cách
- Việc chăm sóc sức khỏe cơ xương khớp đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì khả năng vận động, nâng cao chất lượng cuộc sống và tinh thần cho người cao tuổi, đồng thời phòng ngừa sớm các biến chứng nặng nề. Do đó, việc phòng ngừa sớm và chăm sóc đúng cách các vấn đề về cơ xương khớp giúp người cao tuổi duy trì cuộc sống độc lập và khỏe mạnh hơn.
- Khi có các biểu hiện bất thường về cơ xương khớp, không nên tự điều trị, không nên tự ý dùng thuốc giảm đau kéo dài, người cao tuổi cần đến các cơ sở y tế để được nhân viên y tế thăm khám và tư vấn, sử dụng thuốc phù hợp với bệnh lý cơ xương khớp và các bệnh kèm theo khác.
3. Phương pháp điều trị bằng Y học cổ truyền
- Bên cạnh thuốc, một số phương pháp không dùng thuốc Y học cổ truyền cũng đã được chứng minh có hiệu quả trong điều trị nhóm bệnh lý cơ xương khớp như: điện châm, thủy châm, nhĩ châm, cấy chỉ, cứu, ngâm thảo dược, giác, vật lý trị liệu…
- Ngoài ra, người cao tuổi cần được hướng dẫn tập các bài tập phù hợp với độ tuổi, nhằm mục đích điều hòa khí huyết lưu thông cơ thể như khí công, dưỡng sinh, đi bộ, …Trong lúc tập luyện, người cao tuổi cần tránh các động tác mạnh và đột ngột, nghỉ ngơi khi cần và vận động đúng lúc, luôn duy trì tâm trạng an nhiên và tránh lo âu. Người cao tuổi nên tập luyện cùng người thân hoặc mọi người xung quanh, nhằm tránh cảm giác nhàm chán hoặc nỗi buồn cô đơn.
- Chế độ dinh dưỡng dành cho người cao tuổi cũng cần tăng cường các loại thực phẩm chứa nhiều canxi, vitamin D, Omega-3 như: sữa, cá, các loại đậu, mộc nhĩ, bông cải xanh, bắp cải, … Uống ít nhất 1.5-2 lít nước mỗi ngày.
Tuổi già không phải là một mùa thu tàn; mà là một mùa thu rực rỡ, là một giai đoạn mà người cao tuổi sống chậm lại, thở sâu, và tận hưởng từng khoảnh khắc, là một cơ hội để trở về chăm sóc thân và tâm. Sống vui và sống khỏe với tinh thần xương khớp vững bền, xây nền sức khỏe.
Bs. CKII. Trịnh Đức Vinh
Khoa Nội cơ xương khớp – Bệnh viện Y học cổ truyền TP.HCM
