GIAI ĐOẠN “TIẾP QUẢN, XÂY DỰNG MỞ RỘNG (1975 – 1979)”
Bệnh viện Y học cổ truyền trước năm 1975 là bệnh viện phụ sản tư nhân, tên là Dưỡng đường Dung Anh, do Giáo sư Trần Đình Đệ(1) xây dựng từ năm 1960. Đầu tháng 5/1975, đơn vị chủ lực Ban Y tế xã hội của Ủy ban Quân quản Thành phố Sài Gòn – Gia Định do Bác sĩ Dương Hoàng Trọng(2) dẫn đầu đoàn cùng với lương y Bảy Hà, Dược sĩ Lê Minh Điểm(3) tiếp quản bệnh viện tại số 179 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Quận 3 và Cơ sở 2 tại số 218K Trần Hưng Đạo, Quận 5. Bệnh viện lúc đó là một tòa nhà kiên cố có 1 trệt, 3 lầu.
Sau đó, Tổ tiếp quản bàn giao bệnh viện lại cho Tổ Đông Y “C7” thuộc Ban Dân y miền Nam từ chiến khu vào tiếp quản gồm Lương y Bảy Hà, Lương y Nguyễn Thị Thanh(4), cùng các đồng chí Huỳnh Thanh Hùng (hiện nguyên là Phó phòng tổ chức cán bộ bệnh viện) và đồng chí Võ Văn Mai (hiện nguyên là trưởng phòng Hành chánh – Tổ chức bệnh viện). Tổ tiếp quản phụ trách kiểm kê, thu gom thuốc, trang thiết bị và duy trì cơ sở vật chất của cả 2 cơ sở.
Ngày 24/12/1975, Bộ Y tế thành lập Viện Y dược học dân tộc trực thuộc Bộ Y tế, thành lập Bệnh viện Y học dân tộc – số 179 Nam Kỳ Khởi Nghĩa (làm bệnh viện nghiên cứu thuộc Viện Y dược học dân tộc); với ban giám đốc đầu tiên gồm bác sĩ Nguyễn Thanh Thận làm Giám đốc và Lương y Nguyễn Thị Thanh làm Phó Giám đốc bệnh viện.
Hình 1: Mặt tiền Bệnh viện 2/9/1976
Với bao khó khăn trong giai đoạn đầu mới tiếp quản, bệnh viện nhanh chóng ổn định tổ chức, triển khai phòng khám bệnh và cấp thuốc miễn phí cho bệnh nhân và cả cán bộ chiến sĩ kháng chiến từ chiến khu về, giai đoạn này bệnh viện chưa điều trị bệnh nhân nội trú.
Cùng với sự phát triển của bệnh viện, số lượng bệnh nhân tăng lên. Để đáp ứng nhu cầu của Bệnh nhân, Bệnh viện tổ chức điều trị nội trú (với qui mô ban đầu chỉ hơn 10 gường nội trú ở lầu 1. Năm 1976, bệnh viện phát triển lên 50 giường nội trú, với 30 cán bộ nhân viên.
Đầu năm 1977, bác sĩ Nguyễn Thanh Thận chuyển công tác về An Giang nên Bộ Y tế cử bác sĩ Đỗ Hữu Định – Giám đốc bệnh viện Đông y Nam Hà (từ 1965-1976) làm Giám đốc bệnh viện.
Hình 2: Thứ trưởng – Bộ Y tế Nguyễn Văn Tín đến thăm bệnh viện (01/1977).
Đầu năm 1977, do nhu cầu phát triển mở rộng bệnh viện, Ban Giám đốc bệnh viện đã liên hệ và làm công văn xin văn phòng Trung ương Đảng phía Nam, (cục T78) một biệt thự rộng trên 2.000m², cổng hướng đường Trần Quốc Toản, phía sau giáp tường bệnh viện đã được Cục trưởng T78 đồng ý và trao quyết định cho bệnh viện. Lịch sử 40 năm hình thành và phát triển Giáo sư bác sĩ Nguyễn Thiện Thành, giám đốc Bệnh viện Thống Nhất TPHC.
Cuối năm 1977, Ban Giám đốc bệnh viện làm công văn xin thêm một biệt thự ở số 187 Nam Kỳ Khởi Nghĩa rộng trên 1.500m². Sở nhà đất Thành phố đồng ý và trao quyết định cấp nhà này cho bệnh viện. Sau khi nhận được biệt thự này, Ban Giám đốc bệnh viện cho xây phòng khám mới dọc theo tường của Trường Tiểu học Nguyễn Thanh Tuyền.
Hình 3: Bác sỹ Trương Thìn, Trưởng phòng Đông y, Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh, phát biểu nhân lễ Tổng kết công tác bệnh viện Y học Cổ truyền Thành phố Hồ Chí Minh (năm 1978)
Ngày 05/4/1979, Bộ Y tế chuyển giao Bệnh viện Y học dân tộc thuộc Viện Y dược học dân tộc cho Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh quản lý, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ký quyết định về việc tiếp nhận bệnh viện Y học dân tộc (nay là Bệnh viện Y học cổ truyền Thành phố Hồ Chí Minh) số 179 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Quận 3. Mốc thời gian này được xem là ngày thành lập chính thức của bệnh viện dưới sự quản lý và chỉ đạo của Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh.
Hình 4: Giáo sư bác sĩ Nguyễn Thiện Thành, giám đốc Bệnh viện Thống Nhất TPHCM phát biểu ý kiến trong lễ tổng kết BV Y Học Cổ Truyền năm 1978. BS Đỗ Hưu Định, BS Nguyễn Văn Dương ngồi ghế chủ tịch đoàn.
Hình 5: Giáo sư lương y Lê Minh Xuân, Viện trưởng – Viện Y dược học dân tộc TPHCM đang xem các mẫu thuốc và các chế phẩm Đông dược do bệnh viện Y học cổ truyền bào chế trong lễ Tổng kết.
GIAI ĐOẠN “ĐẨY MẠNH CỦNG CỐ, PHÁT TRIỂN VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG KHÁM CHỮA BỆNH (1979 – 2019)”
Đến năm 1982 bệnh viện phát triển lên 120 giường bệnh với các khoa: Khoa Nội (có Nội 1, Nội 2, Nội cán bộ); Khoa phụ khoa; Khoa Nhi; Khoa Dược; Khoa Xét nghiệm; Khoa khám bệnh; Khoa Dinh dưỡng; Phòng Hành chính quản trị; Phòng Tổ chức cán bộ
Hình 6: Bệnh viện, năm 1998
Ngày 14/7/1999, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ra Quyết định số 4019/QĐ-UB-VX cho phép đổi tên bệnh viện Y học dân tộc thành bệnh viện Y học cổ truyền trực thuộc Sở Y tế Thành phố.
Năm 2003-2005, Bệnh viện đã được Hội đồng nhân dân, Sở Y tế, Sở Kế hoạch và đầu tư thành phố chấp thuận cho xây dựng thêm khu B điều trị nội trú và xây mới khoa Khám bệnh với tổng diện tích là 4.857 m² đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của bệnh nhân nội trú và ngoại trú.
Năm 2017-2020, Bệnh viện đã được Sở Y tế, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Hội đồng nhân dân thành phố chấp thuận cho xây dựng thêm hai khối nhà N5 và N6. Khối nhà N5 với quy mô 09 tầng, tổng diện tích sàn xây dựng là 2.862m², phục vụ cho khoa Dược và sản xuất thuốc đạt tiêu chuẩn WHO/GMP; khối nhà N6 quy mô 10 tầng và 2 tầng hầm, tổng diện tích xây dựng là 7551,9 m² phục vụ các khoa nội trú, Ban Giám đốc và các phòng chức năng. Hiện nay, khối N5 đã được xây dựng xong và đã đưa vào sử dụng. Bệnh viện đang tiếp tục thi công khối N6, dự kiến hoàn thành vào năm 2020, đáp ứng nhu cầu phát triển của bệnh viện và phục vụ người bệnh ngày càng chất lượng hơn
Hình 7: Khu vực hành chính và điều trị nội trú, năm 2000
Qua 40 năm hình thành và phát triển, với sự đóng góp công sức của bao thế hệ thầy thuốc, cán bộ, công nhân viên qua các thời kỳ, từ trong chiến khu ra, từ miền Bắc trở về và từ cán bộ nhân viên tại chỗ đã giúp Bệnh viện Y học cổ truyền từ khi còn đơn sơ lúc mới tiếp quản, đã phát triển không ngừng để có được một hình ảnh bệnh viện với cơ sở vật chất khang trang, hiện đại, xanh – sạch – đẹp, đầy đủ tiện nghi phục vụ người bệnh như ngày hôm nay.
Hình 8: Mặt tiền khoa Khám bệnh, ảnh chụp năm 2019
Trong giai đoạn này bệnh viện Y học cổ truyền thành phố Hồ Chí Minh là bệnh viện chuyên khoa đầu ngành về Y học cổ truyền của thành phố và là bệnh viện tuyến cuối về Y học cổ truyền ở thành phố và các tỉnh phía Nam; nhận khám và điều trị cho cán bộ, nhân dân của thành phố và tỉnh, thành lân cận. Bệnh viện Y học cổ truyền là bệnh viện chuyên khoa hạng 2 với 250 giường nội trú và 50 giường nội trú ban ngày, là đơn vị sự nghiệp y tế trực thuộc Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh. Bệnh viện có nhiệm vụ chỉ đạo tuyến về chuyên môn y học cổ truyền cho các bệnh viện đa khoa trong thành phố và các tỉnh phía Nam. Đội ngũ thầy thuốc của bệnh viện có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm cao về y học cổ truyền, được trang bị trang thiết bị y tế hiện đại, chuyên khoa sâu.
Hình 9: Cấy chỉ kỹ thuật cao
Hình 10: Sảnh chờ và khu vực khám bệnh chăm sóc da bằng YHCT kết hợp YHHĐ
Bên cạnh công tác khám, chữa bệnh, Bệnh viện Y học cổ truyền còn là cơ sở đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ thuộc các lĩnh vực chuyên ngành Y học cổ truyền. Bệnh viện còn là cơ sở thực hành của các trường: Đại học Y Dược Tp.HCM, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Khoa Y – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Trung học y Lê Hữu Trác…
GIAI ĐOẠN “PHÁT TRIỀN Y DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN THEO ĐỊNH HƯỚNG CHUYÊN SÂU”
Kế thừa và phát huy những thành quả tốt đẹp của các thế hệ thầy thuốc, viên chức, người lao động trong việc xây dựng và phát triển Bệnh viện, sau 45 năm không ngừng tiến bộ, nơi đây đã vươn mình trở thành Bệnh viện hạng nhất, quy mô đã được nâng lên với 330 giường nội trú cùng 2 cơ sở khám chữa bệnh khẳng định vị thế của một trong những cơ sở điều trị hàng đầu về chuyên khoa Y học cổ truyền tại Thành phố Hồ Chí Minh và khu vực phía Nam.
Bệnh viện đã và đang xây dựng, phát triển Y học cổ truyền theo định hướng chuyên sâu, kết hợp tinh tế giữa Y học cổ truyền với Y học hiện đại bằng các phương pháp tiên tiến như cấy chỉ kỹ thuật cao, điều trị đau, chăm sóc da và làm đẹp, xoa bóp bấm huyệt phục hồi sức khỏe. Song song với đó, bệnh viện đang tích cực hướng đến việc triển khai mô hình bệnh viện thông minh, ứng dụng công nghệ số vào quản lý bệnh án, sổ sức khỏe (điện tử)…, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, hiệu quả quản lý và phục vụ người bệnh một cách tốt nhất.
Bên cạnh sự phát triển của khối Y, Khoa Dược Bệnh viện vinh dự là đơn vị đầu tiên trên cả nước được cấp Giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc – vị thuốc Y học cổ truyền đạt chuẩn GMP-WHO và các chứng nhận GSP, GLP.
Đội ngũ thầy thuốc, viên chức, nhân viên Bệnh viện là một tập thể yêu nghề, có trình độ chuyên môn cao trong công tác khám bệnh, chữa bệnh, đồng thời có nhiều năng lực và kinh nghiệm trong nghiên cứu khoa học.
Trong 5 năm qua, dù gặp không ít khó khăn và thách thức, đặc biệt là giai đoạn bùng phát của đại dịch COVID-19, nhưng Bệnh viện đã không ngừng nỗ lực, cố gắng kế thừa và đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học. Nhiều đề tài – đề án có giá trị ứng dụng cao từ điều trị đến phát triển sản phẩm Dược, nâng cao chất lượng quản lý đã được triển khai và đạt được những thành quả đáng ghi nhận.
Với hơn 60 đề tài đề án cấp cơ sở trên nhiều lĩnh vực (tác dụng các phương pháp điều trị, bài thuốc, chăm sóc …), kết hợp hơn 30 nghiên cứu về phát triển sản phẩm Dược, đã góp phần nâng cao chất lượng điều trị, phát triển sản phẩm tự sản xuất tại Bệnh viện; cải tiến hệ thống quản lý, cơ sở vật chất, hướng tới sự hài lòng người bệnh.
Ngoài ra, Bệnh viện cũng tích cực thúc đẩy hợp tác liên kết viện – trường, cùng các đơn vị trong lĩnh vực Y học cổ truyền. Gần 40 đề tài và dự án được thực hiện, thu hút sự tham gia của nhiều đối tượng, từ sinh viên đến học viên sau đại học. Đáng chú ý, Bệnh viện đã triển khai 7 đề tài cấp Thành phố và tham gia 3 đề tài cấp Bộ, cấp Nhà nước, nổi bật là các công trình ứng dụng công nghệ cao trong điều trị và phát triển dược phẩm, đảm bảo chất lượng phục vụ cho cộng đồng. Tất cả các đề tài đều mang tính ứng dụng cao, phát huy tối đa năng lực nghiên cứu của đội ngũ bác sĩ, dược sĩ, điều dưỡng và cán bộ quản lý.
Ngày 23 tháng 05 năm 2024, Bệnh viện đã được Bộ Y tế cấp chứng nhận “Thực hành tốt thử thuốc trên lâm sàng” (GCP) với số Quyết định 56/QĐ-K2ĐT. Đây chính là cơ sở phát huy năng lực nghiên cứu của cán bộ y tế tại Bệnh viện và đẩy mạnh hợp tác với các đơn vị – công ty, liên kết viện – trường.
Trên những nền tảng đã có, với đội ngũ các nhà nghiên cứu giàu kinh nghiệm, tâm huyết và không ngừng học hỏi, cùng các quyết sách đẩy mạnh hợp tác rộng rãi với các đối tác trong và ngoài nước, Bệnh viện tin tưởng công tác nghiên cứu khoa học sẽ có những thành công vượt bậc trong thời gian tới với tính ứng dụng cao trong thực tế; khẳng định là một trụ cột cho sự phát triển của Bệnh viện Y học cổ truyền Thành phố Hồ Chí Minh theo định hướng “Toàn diện – Bền vững – Có trách nhiệm với cộng đồng”.
Chú thích:
(1): Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế chế độ củ Ngô Đình Diệm
(2): Nguyên trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp
(3): Tổng Giám đốc Xí nghiệp Dược phẩm trung ương 26
(4): Chi ủy viên C7, vợ đồng chí Mai Chí Thọ
