1. Danh nhân Văn hóa, Đại danh y của dân tộc Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác
Phiên họp của Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) lần thứ 42 ngày 21/11/2023 đã thông qua nghị quyết phê chuẩn danh sách các “Danh nhân Văn hóa và Sự kiện lịch sử niên khóa 2023-2024” trong đó có hồ sơ kỷ niệm 300 năm Ngày sinh của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.
Hình 1: Quần thể Khu di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác tại huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa – lịch sử về Đại danh y.
Hồ sơ đề cử của Việt Nam được Đại hội đồng UNESCO ghi nhận về sự chuẩn bị khoa học, kỹ lưỡng, nêu bật được những đóng góp, những giá trị, thông điệp tiêu biểu, nổi bật của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác. Cộng đồng quốc tế đánh giá cao Lê Hữu Trác ở khía cạnh người thầy thuốc vĩ đại của dân tộc Việt Nam với kiến thức uyên thâm, có tấm lòng bao dung, yêu thương vô hạn với mọi người. Lê Hữu Trác luôn coi việc bảo vệ sinh mệnh người dân là nhiệm vụ hàng đầu. Với ông, “đạo làm thuốc là một nhân thuật có nhiệm vụ giữ gìn tính mạng người ta, phải lo cái lo của người, vui cái vui của người, chỉ lấy việc giúp người, làm phận sự của mình mà không cầu kể công”.
Đến nay, các bài thuốc, phương pháp điều trị của Lê Hữu Trác vẫn còn nguyên giá trị, chứa đựng nhiều triết lý sâu sắc về cuộc sống và quan niệm nhân sinh. Cả cuộc đời Lê Hữu Trác đã dành hết tâm lực, trí tuệ để làm thuốc, chữa bệnh cứu người và kho tàng nghiên cứu của ông đã đưa nền y học cổ truyền của Việt Nam lên tầm nhân loại. Lê Hữu Trác là tấm gương sáng ngời về y đức, y đạo, y lý, y thuật… không những ở Việt Nam mà nhiều nước trên thế giới rất ngưỡng mộ.
Hình 2: Nhà thờ và khu tưởng niệm Hải Thượng Lãn Ông đang lưu giữ một số tư liệu, hiện vật được phục dựng như: dụng cụ bào chế thuốc, diều sáo, bản sách thuốc Hải Thượng Lãn Ông toàn thư, sách Y gia tâm lĩnh, Hải Thượng Y tông tâm lĩnh…
Quan điểm, hành xử và tư tưởng vượt tầm thời đại của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác trong suốt cuộc đời chữa bệnh cứu người cũng đồng nhất với lý tưởng và sứ mệnh của UNESCO trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, khoa học, văn hóa, thông tin – truyền thông, góp phần thúc đẩy hòa bình, đối thoại văn hóa, hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc.
Việc UNESCO vinh danh danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác của Việt Nam là sự ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp của cá nhân danh y đối với xã hội, cộng đồng. Đồng thời, qua đó giúp thế giới nhận diện và tôn vinh những đóng góp to lớn của y học cổ truyền Việt Nam trên bản đồ y học quốc tế.
2. Sự kiện lễ kỷ niệm và đón nhận vinh danh của UNESCO
Ngay sau khi UNESCO có Nghị quyết vinh danh và đồng kỷ niệm, trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Văn phòng Trung ương Đảng và Ban Tuyên giáo Trung ương, BTV Tỉnh ủy Hà Tĩnh ban hành Kế hoạch số 269-KH/TU ngày 20/6/2024 về tuyên truyền và tổ chức các hoạt động kỷ niệm 300 năm Ngày sinh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác; UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản chỉ đạo sát sao để tổ chức thành công đại lễ kỷ niệm quy mô cấp quốc gia vào cuối tháng 12/2024.
Tỉnh đã tập trung chỉ đạo huyện Hương Sơn và các sở, ngành liên quan lập dự án trùng tu, tôn tạo di tích Mộ và Khu lưu niệm Lê Hữu Trác với tổng kinh phí trên 15 tỷ đồng; triển khai trồng bổ sung cây dược liệu tại vườn thuốc và chỉnh trang khuôn viên khu di tích; chỉ đạo Sở VH-TT&DL xây dựng hồ sơ khoa học và đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Mộ và Khu lưu niệm Lê Hữu Trác là di tích quốc gia đặc biệt… Ngành Y tế tiếp tục kế thừa, phát huy di sản của Đại danh y, nghiên cứu, ứng dụng các bài thuốc y học cổ truyền quý để nâng cao chất lượng, hiệu quả điều trị bệnh nhân; tiếp tục xây dựng và phát triển không gian văn hóa, di sản Hải Thượng Lãn Ông tại các cơ sở y tế. Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, các cơ quan chuyên môn, báo chí của tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền về thân thế, sự nghiệp của Đại danh y; xuất bản một số tác phẩm về Lê Hữu Trác, tổ chức cuộc thi tìm hiểu thân thế, sự nghiệp Lê Hữu Trác…
Hình 3: Liên hoan Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh.
Cùng với các hoạt động nêu trên, lãnh đạo tỉnh cũng tích cực làm việc với Bộ VH-TT&DL để tổ chức triển lãm “Di sản của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác” tại tỉnh Hà Tĩnh; Bộ Y tế tổ chức Hội nghị khoa học y, dược cổ truyền toàn quốc lần thứ 3, tổng kết công tác y, dược học cổ truyền năm 2024; trao Giải thưởng Hải Thượng Lãn Ông lần thứ 7 và 8; đồng phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế về Lê Hữu Trác tại tỉnh Hưng Yên.
Cùng với sự quan tâm, chuẩn bị chu đáo của các cấp, ngành để tổ chức thành công lễ cấp quốc gia kỷ niệm 300 năm Ngày sinh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, thời gian tới, Hà Tĩnh tiếp tục triển khai nhiều giải pháp để bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa (DSVH) của Đại danh y để lại. Theo đó, tiếp tục nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, sáng tác nghệ thuật về Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác và DSVH do ông sáng tạo; xây dựng, nâng cấp, tôn tạo các di tích liên quan đến Hải Thượng Lãn Ông, trong đó, trọng tâm là đầu tư xây dựng Khu di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác tại huyện Hương Sơn trở thành một địa chỉ văn hóa – du lịch độc đáo…
3. Giá trị văn hóa của Đại danh y đã được khẳng định và những giải pháp để bảo tồn, phát huy giá trị các di sản
Hình 4: Khu du lịch sinh thái Hải Thượng (xã Sơn Trung, Hương Sơn) – mô hình du lịch phát huy giá trị di sản Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.
Tính đến cuối năm 2024, toàn tỉnh Hà Tĩnh có hơn 1.800 di tích lịch sử – văn hóa đã được thống kê, kiểm đếm, trong đó có gần 700 di tích đã được xếp hạng các cấp. Đại thi hào Nguyễn Du và Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác được UNESCO vinh danh, dân ca ví giặm, ca trù được ghi vào danh sách DSVH phi vật thể đại diện của nhân loại (ca trù là DSVH phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp); có 3 bảo vật quốc gia là bộ sưu tập Súng Thần công (thời Nguyễn), Bia Sùng Chỉ và chuông Chùa Rối. Toàn tỉnh hiện có gần 70 lễ hội, trong đó có 4 lễ hội được ghi vào danh mục DSVH phi vật thể quốc gia (Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, cầu ngư Nhượng Bạn, Chiêu trưng Đại vương Lê Khôi, cầu ngư làng Cam Lâm). Mộc bản Trường học Phúc Giang, Hoàng Hoa sứ trình đồ, Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu là 3 di sản tư liệu ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương…
[Nguồn: Báo Hà Tĩnh]
