Trong xu hướng sống xanh và chú trọng sức khỏe, sữa đậu đen xanh lòng ngày càng được ưa chuộng như một thức uống bổ dưỡng, dễ thực hiện tại nhà. Không chỉ thơm ngon, loại sữa hạt này còn được đánh giá cao nhờ những lợi ích tuyệt vời đối với sức khỏe.
Sau đây là các tác dụng nổi bật của sữa đậu đen xanh lòng:
1. Theo Y học hiện đại
- Giàu chất chống oxy hóa: Vỏ đậu đen xanh lòng chứa anthocyanin – hoạt chất giúp trung hòa gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa và phòng ngừa ung thư (Journal of Agricultural and Food Chemistry, 2003).
- Làm chậm hấp thu đường huyết: Chất xơ hòa tan trong đậu làm chậm hấp thu đường, hỗ trợ kiểm soát đường huyết, phù hợp cho người tiểu đường (Nutrition Journal, 2012).
- Tốt cho tim mạch: Hỗ trợ giảm cholesterol xấu (LDL), ngừa xơ vữa động mạch (American Journal of Clinical Nutrition, 2014).
- Hỗ trợ tiêu hóa: Lượng chất xơ dồi dào giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột và giúp ngừa táo bón.
2. Theo Y học cổ truyền
(Trích từ bài viết “Đậu đen – một vị thuốc với nhiều công dụng thần kỳ trong y học cổ truyền” trên trang web của bệnh viện Y học cổ truyền tp Hồ Chí Minh)
- Tính vị: Ðậu đen có vị ngọt nhạt, tính mát (có tài liệu ghi: tính bình) không độc.
- Quy kinh: Tâm, Tỳ, Thận
- Tác dụng: giải phong nhiệt, giải độc + bổ huyết, bổ Can Thận, hạ khí, lợi tiểu.
- Liều dùng: từ 20 – 40 gram / ngày hoặc có thể dùng hơn tới 100 gram/ ngày
Từ những tác dụng tuyệt vời của đậu đen xanh lòng, một công thức đơn giản nhưng giữ trọn dưỡng chất sẽ giúp bạn biến các hạt đậu nhỏ bé này thành ly sữa thơm ngon, bổ dưỡng ngay tại nhà.
Nguyên liệu (dành cho 2–3 người):
- Đậu đen xanh lòng: 100g
- Nước lọc: 900–1000ml
- Đường/mật ong (tùy chọn): 2–3 muỗng canh
- Lá dứa: 1–2 lá (tăng hương thơm)
Cách làm:
1. Ngâm đậu: Rửa sạch, ngâm 6–8 tiếng để loại bỏ độc tố và giúp đậu mềm.
2. Nấu chín: Hầm đậu với 500ml nước + lá dứa trong 20–25 phút.
3. Xay nhuyễn: Cho đậu và nước vào máy xay, thêm 500ml nước còn lại, xay mịn (không lọc bỏ bã để giữ chất xơ).
4. Hoàn thiện: Đun sôi lại, nêm đường/muối vừa ăn.
Lưu ý quan trọng:
- Không lọc kỹ: Giữ lại bã đậu giúp tận dụng tối đa anthocyanin (chủ yếu ở vỏ hạt) và chất xơ.
- Bảo quản: Uống ngay trong ngày hoặc giữ lạnh tối đa 3 ngày.
- Cách dùng: Có thể uống nóng hoặc lạnh.
- Vì đậu đen xanh lòng khi nấu lên có xu hướng bở và hút nước mạnh hơn so với đậu đen thường, nên gia giảm tỉ lệ nước như sau:
| Đậu đen xanh lòng | Lượng nước gợi ý | Ghi chú |
| 100 g | 900–1000 ml | Nếu thích sữa đậm đặc, dùng 900 ml |
| 100 g | 1100 ml | Nếu thích sữa loãng, nhẹ bụng |
Sau khi xay xong, nếu thấy đặc quá (kiểu như cháo loãng), bạn có thể thêm nước và đun lại 5 phút.
Chỉ định dùng: phù hợp cho người cần giải nhiệt, mụn nhọt do nhiệt trong người, ăn chay/giảm cân cần bổ sung protein thực vật, phụ nữ muốn làm đẹp da, chống lão hóa.
Thận trọng trong các trường hợp sau:
- Đợt gout cấp, nên tránh hoàn toàn. Người có tiền sử gout nên dùng lượng nhỏ (≤ 50g đậu/ngày) và theo dõi phản ứng cơ thể.
- Người bị dị ứng với đậu đen.
- Người đang dùng thuốc chống đông máu (Warfarin, Aspirin…) vì đậu đen giàu vitamin K, có thể làm giảm hiệu quả của thuốc chống đông. Nên nếu đang dùng thuốc, cần hỏi bác sĩ về liều lượng phù hợp.
- Trẻ em dưới 1 tuổi
- Người bệnh thận mãn tính: Cần kiểm soát lượng đạm từ đậu để giảm gánh nặng cho thận.
Mẹo nhỏ: Khi nấu xong, để nguội rồi cho vào chai lắc đều trước khi uống, vì phần bã sẽ lắng nhẹ nếu bạn không lọc.
Sữa đậu đen xanh lòng là thức uống lành mạnh, nhưng cần dùng đúng cách để đạt hiệu quả tốt nhất. Hãy lắng nghe cơ thể và điều chỉnh theo nhu cầu cá nhân để tận dụng tối đa lợi ích từ loại sữa hạt này!
BS Phan Thị Thanh Thủy, Khoa Dinh Dưỡng
